Heblowanie to czynność, której zdecydowana większość osób nie musi umieć wykonywać. Potrzebna jest raczej wykwalifikowanym pracownikom, jednak czasami może się zdarzyć, że podstawowa wiedza przyda się i wtedy przystąpimy do dzieła bez zbędnego zwlekania. Poniżej znajdują się podstawowe informacje o sprzęcie i technice, które dla amatora mogą okazać się pomocne.
Heblowanie polega na sukcesywnym struganiu cienkich wiórów z powierzchni drewna w celu wyrównania go, zmniejszenia grubości i wygładzenia.
Narzędzia
Hebel drewniany – tradycyjny przyrząd, który dzisiaj odchodzi już do lamusa, ale jeszcze w niejednym warsztacie można go zauważyć.
Hebel metalowy – dzięki systemowi blokowania ostrza przez dźwignię i śrubę regulacyjną, łatwiej ustawić go niż hebel drewniany. Jest niewrażliwy na wypaczenia spowodowane wilgocią, natomiast może ulec korozji. Dostępne są heble z wymiennym ostrzem, co chroni przed potrzebą częstego ostrzenia.
Hebel elektryczny – największą zaletą jest szybkość postępującej pracy. Posiada prowadnicę równoległą do wykonywania żłobień i boczną, która pozwala na wychylenia i heblowania pod kątem 45 stopni. Przy jej użyciu łatwiej również wyrównywać krawędzie.
Przygotowanie do pracy
Pierwszą czynnością przed przystąpieniem do pracy jest regulacja ostrza, które musi być ustawione równolegle do podeszwy i nie może zbytnio wystawać (im bardziej wystaje, tym grubsze strugi). Przeciwostrze ustawiamy 1-2 mm nad ostrzem. Jeżeli jest zbyt blisko, hebel nie będzie się poruszał równomiernie a „skokami”, jeżeli za daleko – będzie drgał w czasie pracy.
Przy drewnie twardym wysuwamy ostrze ze stopy, natomiast przy drewnie popękanym i miękkim przybliżamy przeciwostrze.
Technika
Przed pracą obrabiane drewno należy stabilnie umocować w imadle lub ściskami stolarskimi. Deskę dobrze też oczyścić, m.in. z żywicy, którą usuwamy rozpuszczalnikiem. Dla ułatwienia poślizgu smarujemy hebel parafiną. Należy pamiętać, że heblujemy zgodnie z kierunkiem włókien, zwłaszcza przy drewnie delikatnym. Lepiej też heblować krótkimi i częstymi posunięciami niż jednym i głębokim.
Przy obrabianiu kantu, przed pierwszym pociągnięciem przyciskami nosek hebla do krawędzi deski. Pod koniec pociągnięcia, dociskamy dodatkowo piętę i tym sposobem unikniemy zaokrąglenia kantów.
Jeżeli heblujemy krótszy koniec deski i nie ma miejsca na pełne przesunięcie, musimy użyć „przedłużki”. Jest to kawałek deski o tej samej grubości co heblowana, ustawiony równolegle i ściśnięty imadłem. Przedłużenie umożliwia wykonanie prawidłowego, pełnego ruchu hebla.
W przypadku sęków zmniejszamy wysokość ostrza i heblujemy krótkimi ruchami na skos, od obwodu sęka do jego środka.
Powyższe informacje mogą okazać się pomocne przy wykonywaniu najprostszych prac i pozwolą uniknąć podstawowych błędów, a przy tym zaoszczędzą czas i niepotrzebne nerwy.
